لکنت زبان یکی از اختلالات گفتاری است که در آن فرد در بیان کلمات با وقفه، تکرار یا کشش غیرعادی صداها مواجه می‌شود این اختلال می‌تواند تأثیرات عاطفی و اجتماعی عمیقی بر فرد داشته باشد و در سنین مختلف، از کودکی تا بزرگسالی، مشاهده می‌شود گفتاردرمانی به عنوان یکی از روش‌های مؤثر برای مدیریت و درمان لکنت زبان شناخته می‌شود در این مقاله به بررسی لکنت زبان، علل آن، روش‌های گفتاردرمانی و تأثیرات آن خواهیم پرداخت.

لکنت زبان چیست؟

لکنت زبان به معنای اختلالی در روانی گفتار است که معمولاً با تکرار یا کشش صداها، هجاها یا کلمات همراه است لکنت می‌تواند به صورت متناوب یا مداوم بروز کند و شدت آن ممکن است در موقعیت‌های مختلف تغییر کند این اختلال می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد و منجر به مشکلات اجتماعی، عاطفی و تحصیلی شود.

انواع لکنت زبان

1- لکنت تکاملی: معمولاً در کودکان خردسال مشاهده می‌شود و ممکن است با رشد کودک بهبود یابد.

2- لکنت عاطفی: ناشی از استرس یا اضطراب در موقعیت‌های خاص.

3- لکنت روانی: که به دلیل مشکلات روانی یا عاطفی ایجاد می‌شود.

علل لکنت زبان

علت دقیق لکنت زبان هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما چندین عامل ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند:

1- عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان داده‌اند که لکنت ممکن است در خانواده‌ها وجود داشته باشد.

2- عوامل عصبی: برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که افراد مبتلا به لکنت ممکن است تفاوت‌هایی در ساختار یا عملکرد مغز داشته باشند.

3- عوامل محیطی: فشارهای اجتماعی، اضطراب و تجارب منفی می‌توانند به بروز یا تشدید لکنت کمک کنند.

4- عوامل زبانی: برخی از کودکان ممکن است در یادگیری زبان و گفتار دچار مشکل شوند که می‌تواند منجر به لکنت شود.

همچنین بخوانید : آیا لکنت زبان درمان دارد؟

تأثیرات لکنت زبان

لکنت زبان می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر روی زندگی فرد داشته باشد:

1-مشکلات اجتماعی

 افراد مبتلا به لکنت ممکن است از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی خودداری کنند و احساس انزوا کنند.

2- مشکلات عاطفی

 احساس شرمندگی، خجالت و کاهش اعتماد به نفس ممکن است در نتیجه لکنت بروز کند.

3- مشکلات تحصیلی

لکنت می‌تواند بر عملکرد تحصیلی فرد تأثیر بگذارد و منجر به مشکلات ارتباطی در محیط‌های آموزشی شود.

گفتاردرمانی لکنت زبان

گفتاردرمانی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان لکنت زبان است هدف اصلی گفتاردرمانی کمک به فرد برای بهبود روانی گفتار و افزایش اعتماد به نفس او است این درمان معمولاً توسط گفتاردرمانگران متخصص انجام می‌شود و شامل مراحل زیر است:

1- ارزیابی اولیه

گفتاردرمانگر ابتدا با ارزیابی دقیق وضعیت گفتاری فرد، تاریخچه پزشکی و عاطفی او را بررسی می‌کند این ارزیابی شامل:

- اندازه‌گیری شدت لکنت

- بررسی الگوهای گفتاری

- ارزیابی تأثیر لکنت بر زندگی روزمره فرد

2- تعیین اهداف درمان

پس از ارزیابی، گفتاردرمانگر اهداف مشخصی برای درمان تعیین می‌کند این اهداف ممکن است شامل:

- کاهش شدت لکنت

- افزایش روانی گفتار

- بهبود مهارت‌های ارتباطی

- افزایش اعتماد به نفس

3-تکنیک‌های درمانی

گفتاردرمانگران از تکنیک‌های مختلفی برای درمان لکنت استفاده می‌کنند:

- تکنیک‌های تنفس: آموزش نحوه تنفس صحیح برای کاهش اضطراب و افزایش کنترل بر گفتار.

- تکنیک‌های گفتاری: شامل تمرینات خاص برای تقویت روانی گفتار، مانند استفاده از الگوهای گفتاری آرام.

- تکنیک‌های شناختی-رفتاری: کمک به فرد برای شناسایی و تغییر الگوهای فکری منفی مرتبط با لکنت.

- تمرینات اجتماعی: فراهم کردن فرصت‌هایی برای تمرین مهارت‌های ارتباطی در محیط‌های اجتماعی.

4- پیگیری و ارزیابی مجدد

پس از اجرای برنامه درمانی، گفتاردرمانگر به طور منظم پیشرفت فرد را پیگیری کرده و در صورت نیاز تغییراتی در برنامه درمانی ایجاد می‌کند.

علائمی که نشان میدهد لکنت زبان موقتی نیست

- کودک برای حرف زدن یک کلمه را بیشتر از 4 بار تکرار میکند اما در کوکانی که لکنت زبان عادی دارند برای حرف زدن یک کلمه را دوبار نهایت تکرار میکنند مثلا برای گفتن سلام میگویند(س....س...سلام).

- عضلات صورت کودک منقبض میشود و کودک در زمان لکنت پلک میزند یا به اطرافش خیره میشود.

- لکنت زبان کودک در زمان های مختلف روز و بدون توجه به موقعیت رخ میدهد.(لکنت رشدی عادی،معمولا وقتی که کودک خسته است،ترسیده،هیجان زده است یا گیج شده رخ میدهد).

- کودک برای صحبت کردن بسیار تلاش میکند حتی در برخی موارد عصبی شده و از حرف زدن منصرف میشود.

-صدای کودک در زمان لکنت بالاتر میرود.

همچنین بخوانید : گفتار درمانی حرف س

زمانی که کودک دچار لکنت زبان میشود باید چه کاری انجام دهیم

-لکنت زبان را بزرگ نکنید و با اشتیاق به ادامه حرف های او گوش دهید و به او زمان بدهید.

-کودک را حمایت کنید برای مثال به او بگویید میدونم کلی حرف برای گفتن داری و بعضی وقتا سخته گفتنشون ولی من صبر میکنم.

-اگر شما سریع حرف میزنید سرعت حرف زدنتان را موقع صحبت با کودک آهسته تر کنید.

-بعد از پرسش هر سوال از کودک صبر کنید تا آن جواب کامل را بدهد و بعد به سراغ سوال بعدی بروید و عجله نداشته باشد.

با توجه به موارد گفته شده صبور باشید و با کودک ارتباط چشمی برقرار کنید و تا اخرین لحظه ای که حرفش تمام نشده وسط حرف کودک نپرید سعی کنید به کودک کلمه پیشنهاد نکنید یا جملاتش را خودتان کامل نکنید.

سخن پایانی

لکنت زبان یک اختلال پیچیده است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد داشته باشد گفتاردرمانی به عنوان یک روش مؤثر برای مدیریت این اختلال شناخته شده است و می‌تواند به افراد کمک کند تا روانی گفتار خود را بهبود بخشند و اعتماد به نفس خود را بازیابند با توجه به اهمیت این موضوع، آگاهی از علائم، علل و روش‌های درمانی می‌تواند به افراد مبتلا و خانواده‌های آن‌ها کمک کند تا با چالش‌های ناشی از لکنت بهتر کنار بیایند.