همان طور که بدن انسان برای زنده ماندن نیاز به خوراک دارد مغز انسان نیز برای انجام وظایف خود نیاز به اطلاعاتی دارد که از دریچه های مختلف حسی دریافت می کنند اما گاهی حس های دریافت شده به درستی پردازش و ادغام نمی شود و دستورهایی که مغز به شکل رفتاری پیدا می کند متناسب با موقعیت نخواهد بود و باعث اختلال در رفتار ، رشد و یادگیری و فعالیت های خود مراقبتی می شود.

برای آشنایی کامل با کاردرمانی حسی کودکان با ما همراه باشید .

حواس و اهمیت آن ها در زندگی و لزوم کار درمانی حسی

حواس یکی از مهمترین ابزارهای زندگی و راز زنده ماندن است و اهمیت حواس بر هیچ کسی پوشیده نیست. از کوچک ترین و کم انرژی ترین فعالیت مثل نگاه کردن به اطراف تا توانایی انجام یک فعالیت یادگیری نیازمند استفاده از حواس است.

حواس یک انسان شامل 2 دسته می شود:

1.حواس بیرونی که شامل 5 حس اصلی شنوایی ، بویایی ، لامسه ، چشایی و بینایی می شود.

2.حواس درونی که حس های عمقی و تعادل را شامل می شود.

کم حسی چست ؟

کم حسی به حالتی گفته می شود که فرد در حس کردن برخی چیزها ناتوان است به این صورت که بدن فرد به محرک های حسی مانند لمس ، گرما ، سرما ، درد یا حرکت واکنش کمتری نشان می دهد حتی ممکن است در مواقع کم حسی شدید اصلا متوجه نشود این مشکل بیشتر در دست و پاها اتفاق می افتد و در برخی از اعضای بدن هم دیده می شود این وضعیت در برخی مواقع موقتی است و خود به خود برطرف می گردد اما در موارد دیگر ناشی از مشکلات جدی تر مانند آسیب عصبی ، دیابت یا مشکلات گردش خون می باشد. کم حسی علت های بی شماری دارد و می تواند ناشی از ضعف عضلانی ، فشار عصبی و... باشد و اگر این مشکل موقتی نباشد حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

اختلال حس یعنی چه ؟

ابتدا باید بدانیم که کودک دارای اختلال پردازش حسی در گیرنده های حسی خود مانند گوش ، دهان و... مشکلی ندارد و مشکل فقط پردازش حسی است. اختلال حسی تنها در یکی از حس ها به وجود می آید و کودک دچار کم حسی یا بیش حسی می شود کودک دارای کم حسی اطلاعات حسی را کمتر از اطلاعات واقعی درک می کند به عبارتی دیگر آستانه حسی بالایی دارد اما کودک جستجوگر حسی نامیده می شود. کودک دارای بیش حسی، اطلاعات حسی را بیشتر از چیزی که هست درک می کند و دچار بیقراری و دوری می شود.

همچنین بخوانید :کار درمانی جسمی در کودکان

چه کودکانی به کاردرمانی حسی در اختلال پردازش حسی نیاز دارند؟

1.اختلال پردازش حسی

2.اختلال یادگیری

3.نقص توجه و بیش فعالی

4.اختلال طیف اوتیسم

اهمیت دریافت تمرینات کاردرمانی برای حس های مختلف در دوران کودکی 

نوزاد انسان وقتی به دنیا می آید تمام دستگاه های حسی اش کار می کند و برای آموختن و یادگیری از محیط جدید خود کاملا آماده است برای یادگیری برخی از مهارت ها پیش نیازهای حسی وجود دارند مثلا یکی از پیش نیازها برای تولید گفتار این است که کودک به موقع صداها را بشنود اما اگر در این پیش نیاز مشکل داشته باشد نمی توان مفاهیم را به او یاد داد.

رژیم حسی :

یک کودک برای اینکه با نیازهای ویژه ، نیازهای حسی برای تکامل مغزش را دریافت کند و دچار محرومیت حسی و مشکلات ناشی از آن نشود مهم است که والدین شرایطی را فراهم کنند تا کودک داده های حسی مختلف و مورد نیاز خود را در طول روز به دست آورد به این فعالیت های حسی که مانند غذا برای تکامل مغز مورد نیاز می باشد رژیم حسی می گویند.

حس های هفتگانه :

همه ما با حواس پنجگانه یعنی بینایی ، شنوایی ، بویایی ، چشایی و لامسه آشنایی داریم اما علاوه بر حواس پنجگانه دو حس خیلی مهم نیز داریم این دو حس مهم حس تعادل و حس عمقی می باشند که در محیط به ما کمک می کنند.

تمرینات کاردرمانی حسی برای حس لامسه :

1.شن بازی

2.پا برهنه راه رفتن روی بافت ها و سطوح مختلف

3.نقاشی با انگشت

4.ماساژ

5.خمیر اصلاح

6.گل بازی

7.ساخت اشکال مختلف با خمیر

8.ماساژ پاها

تمرینات کاردرمانی حسی برای حس بینایی :

1.پوشیدن لباس های رنگی

2.نگاه کردن به کارت تصویر و کتاب هایی با تصاویر گوناگون

3.نقاشی کشیدن

4.انداختن توپ ها داخل سبد

5.تعقیب حباب های صابونی

همچنین بخوانید :بازی درمانی در کودکان 

تمرینات کاردرمانی برای حس بویایی و چشایی :

1.بوکردن گل ها

2.بازی بوییدن با چشم بسته

3.بو کردن ادویه جات

4.جویدن چیزهای جویدنی

5.مکیدن مایعات غلیظ با نی

6.خوردن خوراکی ها با بافت های مختلف

7.بازی چشیدن با چشم های بسته

تمرینات کاردرمانی حسی برای حس شنیداری:

1.گوش کردن کودک به موسیقی مورد علاقه خود

2.ترانه و آواز بخوانید

3.دست بزنید

4.نواختن ابزار آلات موسیقی

5.ضربه زدن به طبل یا قابلمه

6.تشخیص صداها با بازی

7.راه رفتن بر روی سطوحی که صدا ایجاد می کنند.

سخن پایانی

کاردرمانی حسی به بسیاری از کودکان کمک می کند تا با استفاده از این روش تاثیر گذار به نیازهای جسمی و حرکتی خود کمک و آنها را مدیریت کنند،استفاده همزمان از چند روش درمانی در کنار کار درمانی حسی مثل کار درمانی ذهنی می تواند تاثیرات مثبت آنرا چند برابر کند.